De energietransitie is wereldwijd een bekend begrip. De overstap van fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en gas naar hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind en waterstof is volop in ontwikkeling.
De grondstoffentransitie blijft daarentegen achter, terwijl die minstens zo belangrijk is.
In deze blog lees je waarom de grondstoffentransitie onmisbaar is voor het realiseren van een circulaire economie én wat bedrijven kunnen doen om bij te dragen aan het realiseren hiervan.
Wat is de grondstoffentransitie?
De grondstoffentransitie is de omslag van een lineair naar een circulair gebruik van grondstoffen. In plaats van materialen eenmalig te gebruiken en daarna weg te gooien, draait het om hergebruik, waarde behoud en het voorkomen van afval.
Het doel? Minder verspilling, minder afhankelijkheid van schaarse materialen en een economie waarin grondstoffen worden hergebruikt in plaats van verbruikt worden.
Waarom is de grondstoffentransitie belangrijk?
De druk op grondstoffen neemt wereldwijd toe. En dat wordt steeds zichtbaarder. Vanaf 24 juli 2025 (Earth Overshoot Day) gebruiken we wereldwijd meer grondstoffen dan de aarde dit jaar nog kan aanvullen. We leven alsof we 1,7 aarde tot onze beschikking hebben.
De vraag naar grondstoffen blijft stijgen door de groeiende wereldbevolking en economische ontwikkelingen. Tegelijkertijd staat het aanbod wereldwijd onder druk- mede door klimaatverandering, zoals extreme droogte en overstromingen.
Die druk heeft ook gevolgen voor de concurrentiepositie van bedrijven. In Europa zijn slechts beperkte hoeveelheden grondstoffen beschikbaar, waardoor we sterk afhankelijk zijn van import uit landen buiten de EU. Die afhankelijkheid, in combinatie met de toenemende wereldwijde vraagt maakt bedrijven kwetsbaar. Geopolitieke spanningen zorgen bovendien voor extra onzekerheid en prijsstijgingen.
De grondstoffentransitie biedt een oplossing. Door grondstoffen te hergebruiken worden we minder afhankelijk van primaire grondstoffen, versterken we de concurrentiepositie van bedrijven én verlagen we de druk op de aarde.
Waarom is de grondstoffentransitie onmisbaar in het realiseren van een circulaire economie?
Een circulaire economie draait om het behouden van grondstoffen in de keten, door hergebruik, waarde behoud en het voorkomen van afval. Dat is precies de kern van de grondstoffentransitie. Zonder deze transitie blijft de stap naar een circulaire economie beperkt tot afvalscheiding en recycling.
Hoewel afvalscheiding en recycling waardevol zijn, bieden ze pas een oplossing als materialen al afval zijn geworden. De grondstoffentransitie verschuift de focus naar eerder in de keten: door producten bijvoorbeeld zo te ontwerpen dat ze eenvoudig demonteerbaar zijn, kunnen onderdelen worden hergebruikt of opnieuw worden ingezet. Zo wordt afval zoveel mogelijk voorkomen. Daarom is de grondstoffentransitie onmisbaar in het realiseren van een circulaire economie.
Waar staan bedrijven nu?
De omslag naar circulair grondstoffengebruik is bij slechts 37% van de Belgische bedrijven grotendeels of volledig gerealiseerd. In Nederland ligt dat percentage nog lager: 23%. Dat blijkt uit ons onderzoek onder 500 Nederlandse en Belgische organisaties, waarin we in kaart brachten hoe ver zij zijn met circulariteit – én waar ze in de praktijk tegenaan lopen.
Wat blijkt? Tegenstrijdige regelgeving (21%), een gebrek aan interne urgentie of draagvlak (20%) en de hoge kosten van circulaire oplossingen (16%) worden door organisaties genoemd als belangrijke obstakels om volledig circulair te worden.
Daarnaast remt een gebrek aan regelgeving de circulaire ambities bij twee op de vijf Nederlandse organisaties. 49% vindt dat de overheid onvoldoende doet om bedrijven te ondersteunen in de overgang naar een circulaire economie. En 42% denkt dat hun sector zonder strengere wetgeving nooit circulair zal worden.
Hoe kun je als organisatie bijdragen bij de grondstoffentransitie?
Hoewel veel organisaties achterlopen op hun circulariteitsdoelstellingen, heeft 33% van de bedrijven wel degelijk de ambitie om te verduurzamen. Steeds vaker klinkt dan ook de vraag: Hoe wordt je als bedrijf écht circulair?
Om hier richting aan te geven, hebben we een concreet stappenplan gepubliceerd die je direct kunt toepassen. Dit helpt jouw organisatie om:
- Inzicht te krijgen waar je als organisatie staat op het gebied van circulariteit;
- concrete, toepasbare stappen te zetten- of je nu starter bent of al verder gevorderd;
- verspilling te verminderen door slimmer ontwerp, duurzame inkoop en betere samenwerking in de keten.
Veelgestelde vragen over de grondstoffentransitie
Meer weten over de grondstoffentransitie?
In de podcast Grondstof tot nadenken zetten we de grondstoffentransitie- het vergeten broertje van de energietransitie- in de schijnwerpers. We duiken in de wereld van een innovatie en hergebruik.
- Hoe maken we de zorg toekomstbestendig?
- En wat is de impact van voedselverspilling op de Circularity Gap?
Dit én meer luister je in de podcast.
Grondstof tot nadenken
Abonneer op ons Spotify-account en mis niks
