Organisaties krijgen te maken met strengere regels, geopolitieke onzekerheid en de gevolgen van klimaatverandering. Dat roep de vraag op: hoe ga je efficiënter om met materialen en afvalstromen- de keuzes waar je wél invloed op hebt? Circulariteit lijkt het antwoord- maar wat betekent dat financieel? Wat zijn de kosten en vooral: wat levert het op? In deze blog nemen we dit vraagstuk onder de loep.
De inzichten in deze blog zijn gebaseerd op ons onderzoek door en onafhankelijk onderzoeksbureau, onder ruim 500 Nederlandse- en Belgische bedrijven. We onderzochten o.a. welke uitdagingen zij tegenkomen en welke kansen zij zien rondom de financiële kant van circulariteit.
Bij circulair ondernemen denken veel bedrijven als eerste aan kosten– zo blijkt ook uit ons onderzoek. Daarom starten we bij de vraag: welke kosten komen kijken bij een circulaire bedrijfsvoering?
Circulaire bedrijfsvoering: deze kosten komen erbij kijken
Uit ons onderzoek blijkt dat bijna 1 op de 5 bedrijven ziet circulaire bedrijfsvoering als een kostenpost zonder directe opbrengsten. Een derde geeft aan dat financiële steun of stimulansen hen zou helpen om sneller circulaire stappen te zetten.
Waarom associëren bedrijven circulaire stappen automatisch met extra kosten? Wat maakt circulair ondernemen een financiële uitdaging? We zetten de voornaamste kosten op een rij. Lees je mee?
Organisatorische kosten
Omdat circulaire keuzes meerdere afdelingen raken, vraagt de overstap naar een circulaire bedrijfsvoering om goede afstemming. Daarnaast zijn er investeringen nodig in tijd, kennis en capaciteit. In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld:
- Processen soms opnieuw ingericht moeten worden, bijvoorbeeld door inkoopcriteria aan te passen of werkprocessen zo in te richten dat afvalscheiding en materiaalhergebruik makkelijker worden. Het hoeft niet altijd groots: ook kleine aanpassingen kunnen al zorgen voor meer grip op je afvalstromen. Denk aan het plaatsen van afvalbakken in de productieomgeving, aangevuld met duidelijke visuele instructies. Dit kan de scheidingskwaliteit direct verbeteren en leiden tot minder restafval.
- Medewerkers in sommige gevallen getraind moeten worden in nieuwe werkwijzen, zoals het goed scheiden van afval en het selecteren of inkopen van materialen die voldoen aan circulaire of duurzame eisen. Dit vraagt in eerste instantie om duidelijke instructies. Maar zodra de werkwijze duidelijk is, wordt dit snel onderdeel van het dagelijks werk. Denk bijvoorbeeld aan het selecteren van leveranciers die aantoonbaar gebruikmaken van gerecycled materiaal.
- In sommige gevallen moeten systemen worden aangepast om informatie over afvalstromen, verwerking en hergebruik vast te leggen. Dat is niet alleen handig voor interne sturing, maar in veel gevallen ook verplicht – bijvoorbeeld onder de CSRD.
Operationele kosten
Een circulaire bedrijfsvoering vraagt niet alleen om organisatorische veranderingen, maar brengt ook operationele kosten met zich mee. Kosten die zich op langere termijn vaak terugverdienen. Beter scheiden leidt bijvoorbeeld tot minder restafval – en dus lagere verwerkingskosten. Monitoring helpt om verspilling sneller te signaleren en productieprocessen efficiënter in te richten. Zo dragen operationele aanpassingen bij aan zowel ecologische als financiële winst.
Kostprijsverhoging
Circulaire bedrijfsvoering kan bovendien invloed hebben op de kostprijs van producten of diensten. Denk aan het inzetten van herbruikbare verpakkingen of het lokaal produceren om transport te beperken- wat hogere kosten met zich mee kan brengen. Uit ons onderzoek blijkt dat veel bedrijven kosten van circulaire maatregelen deels doorberekenen in hun eindproduct. Zeker in prijsgevoelige sectoren, zoals retail of de voedingsmiddelenindustrie.
Bijvoorbeeld: lokale productie – bedoeld om transport en CO₂-uitstoot te beperken – kan hogere loonkosten met zich meebrengen.
Wat levert circulariteit op?
Uit ons onderzoek blijkt dat meer dan een derde van de ondervraagde organisaties nog geen concreet beeld heeft van de opbrengsten. En dat is zonde. Want bedrijven die met circulariteit bezig zijn, zien inmiddels al rendement uit hun circulaire activiteiten, of zien het als een strategische investering in de toekomst. Hiermee wordt steeds duidelijker dat duurzaamheid en economische waarde elkaar niet uitsluiten, maar elkaar juist kunnen versterken.
Maar om welke opbrengsten gaat het precies? Dit hebben we onderstaand op een rij gezet, inclusief voorbeelden uit de praktijk. Hierin maken we onderscheid tussen de korte- en lange termijn.
Onder korte termijn verstaan we voordelen die binnen enkele maanden tot een jaar zichtbaar worden, zoals minder restafval, circulaire inkoop en het hergebruik van materialen.
Lange termijn voordelen zijn strategischer. Denk aan een kortere terugverdientijd van investeringen, minder afhankelijkheid van schaarse grondstoffen dankzij regionale closed loops en het versterken van je marktpositie. Die effecten worden vaak pas na verloop van tijd zichtbaar.
Circulaire inkoop leidt tot efficiënt materiaalgebruik (korte termijn voordeel)
Door circulair in te kopen, kies je bewust voor materialen die eenvoudig te recyclen of hergebruiken zijn. Denk bijvoorbeeld aan verpakkingen van één materiaalsoort of onderdelen die makkelijk uit elkaar te halen zijn. Zo voorkomen je dat materialen in het restafval belanden- wat anders zou leiden tot extra kosten voor verwerking en verbranding.
Soms wordt gedacht: "Maar wij gooien onze producten niet zelf weg, dus wat hebben wij aan lagere verwerkingskosten?" Toch loont circulair inkopen wél. Niet alleen omdat je verspilling binnen je eigen processen voorkomt, maar ook omdat je grondstoffen efficiënter benut en toekomstige verplichtingen voor bent.
De vraag naar producten die eenvoudiger te scheiden, hergebruiken of recyclen zijn, neemt toe- door wetgeving zoals CSRD en de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV). Circulair inkopen speelt hier direct op in: je kiest voor materialen en leveranciers die voldoen aan deze eisen. Door hierop in te spelen voorkom je toekomstige risico's zoals stijgende kosten voor afvalverwerking en onvoldoende voorbereiding op nieuwe rapportageverplichtingen.
Efficiënt omgaan met grondstoffen (korte termijn voordeel)
Efficiënt omgaan met grondstoffen levert direct besparingen op- financieel en ecologisch. Een goed voorbeeld komt van een van onze partners uit de voedingsmiddelenindustrie, waar op een product locatie dagelijks een grote hoeveelheid afgekeurde chips ontstond. Deze chips, vaak afgekeurd door verpakkingsfouten, of afwijkingen in vorm, zaten nog in de originele verpakking en gingen rechtstreeks als restafval de container in.
Dat bracht verschillende uitdagingen met zich mee: de verpakte chips namen veel ruimte in, waardoor de
container snel vol raakte en vaak moest worden geleegd. Bovendien konden chips en verpakking niet van elkaar worden gescheiden, waardoor hergebruik niet mogelijk was.
Samen met Milgro is gekeken hoe deze stroom behouden kon blijven als grondstof. De oplossing: een shredder die de chips bij de bron verkleint en scheidt van het verpakkingsmateriaal. Het resultaat? De chips kunnen nu veilig worden verkocht als diervoeder- waardoor grondstoffen niet verloren gaan. Doordat de chips zijn verkleind past er bovendien meer in dezelfde container. Dat betekent: minder transport- en daarmee lagere transportkosten- én minder CO2-uitstoot.
Sterkere marktpositie (lange termijn voordeel)
Naast directe voordelen helpt circulair werken ook op strategisch niveau. Klanten, consumenten én ketenpartners stellen steeds vaker duurzaamheid als voorwaarde- niet alleen in consumentenkeuzes, maar ook in aanbestedingen en zakelijke samenwerkingen.
Bedrijven die circulair ondernemen, spelen hier actief op in. Door transparant te zijn over herkomst, samenstelling en bestemming van je materialen, laat je zien dat je grip hebt op de circulaire processen én verantwoordelijkheid neemt. Dat levert op termijn indirect ook financieel voordeel op:
- Bij aanbestedingen worden duurzame criteria steeds zwaarder meegewogen. Een circulaire aanpak kan het verschil maken bij het binnenhalen van nieuwe opdrachten.
- Het versterkt je merk of reputatie. Klanten kiezen sneller voor organisaties die hun duurzaamheidsambities aantoonbaar waarmaken.
- Binnen de keten versterkt het de samenwerking. Leveranciers en afnemers zoeken naar betrouwbare partners die meebewegen in de richting van transparantie, hergebruik en circulariteit.
Kortom: circulair werken helpt om relevant te blijven in een veranderende markt.
Voorbereid op wet- en regelgeving (lange termijn voordeel)
De eisen rondom duurzaamheid worden steeds strenger. Nieuwe wetten, richtlijnen en rapportageverplichtingen zorgen ervoor dat bedrijven hun milieuprestaties steeds beter moeten kunnen aantonen, zoals in de CSRD. Bedrijven die nu al inzetten op circulair werken, zijn beter voorbereid op veranderingen. Daarnaast verkleint het risico’s. Niet voldoen aan regels kan leiden tot boetes, reputatieschade of verlies van opdrachtgevers die duurzaamheid als harde eis stellen.
De visie van Milgro
Gaan circulariteit en financiën hand in hand? Bij Milgro geloven we van wel.
Uit ons onderzoek blijkt: de circulaire economie heeft het potentieel om tegen 2030 wereldwijd zo’n $4,5 biljoen aan extra economische waarde te genereren.
Circulair ondernemen vraagt om andere keuzes – die in eerste instantie als investering kunnen voelen. Maar in een markt waarin duurzaamheid steeds belangrijker wordt, blijken het juist de bedrijven die nú in beweging komen, die daar straks de vruchten van plukken. En dat loont – financieel, ecologisch én strategisch.
Bij Milgro noemen we dat: winstgevende duurzaamheid. We bieden onze opdrachtgevers de meest rendabele oplossing voor afval- en reststromen, op weg naar een wereld vrij van afval. Deze aanpak resulteert in steeds minder afval, lagere kosten en een lagere milieu-impact.
Benieuwd wat winstgevende duurzaamheid voor jouw organisatie kan betekenen? Plan een vrijblijvende kennismaking en ontdek de mogelijkheden voor jouw organisatie.
Meer weten over de onderzoeksresultaten?
Download het onderzoeksrapport: één voor Nederland en één voor België. Zo krijg je direct inzicht in de ontwikkelingen die relevant zijn voor jouw markt.
Direct aan de slag met circulariteit? Download ons concrete stappenplan 7 ways to close the gap.
