Scope 1, 2 en 3; hoe rapporteren op emissies hierin wordt onderverdeeld

Milgro CO2 Duurzame rapportages

Wereldwijd passen bedrijven, overheden en non-profitorganisaties het Greenhouse Gas-protocol toe als leidend kader voor het meten en beheren van broeikasgasemissies. Deze rapportage is cruciaal voor het behalen van wereldwijde klimaatdoelstellingen. Wist u dat afval hier een belangrijke rol in speelt? In dit artikel ontdekt u hoe. Ook leest u hoe Milgro u helpt om inzicht te krijgen in de emissies van afvalverwerking. Zelfs wanneer deze gegevens ver buiten uw bereik lijken te liggen.

Wat is het Greenhouse Gas protocol?

Het Greenhouse Gas protocol (GHG) is een internationaal erkend raamwerk voor het meten en beheren van broeikasgasemissies. Dit wordt gemeten in CO2eq. Het protocol biedt een gestandaardiseerde methode en richtlijnen voor het verzamelen, berekenen en rapporteren van emissies. Hiermee kunnen organisaties hun klimaatimpact nauwkeurig meten en strategieën ontwikkelen om deze te verminderen.

Een van de belangrijkste kenmerken van het GHG-protocol is de onderverdeling van emissies in drie verschillende scopes. Emissies worden gecategoriseerd op basis van de mate van controle die een organisatie heeft over de bronnen van uitstoot. De uitstoot die onder directe controle van een bedrijf staat, valt binnen scope 1. Scope 2 betreft de directe kapitaalcontrole van een bedrijf. De indirecte uitstoot waarover een bedrijf weinig controle heeft, omdat het onderdeel is van de externe value-chain, valt binnen scope 3.

Wat is CO2eq?

Naast koolstofdioxide (CO2), dragen ook broeikasgassen zoals methaan (CH4), stikstof (NOx) en waterdamp bij aan het broeikaseffect. Om de impact van verschillende soorten broeikassen met elkaar te kunnen vergelijken, wordt uitstoot uitgedrukt en gemeten in CO2-equivalenten (CO2eq). Daarbij wordt de broeikaswerking gebaseerd op het equivalent van 1 kilogram CO2. Een ton methaan staat bijvoorbeeld gelijk aan 25 ton CO2eq. Dit betekent dat de bijdrage van methaan aan het broeikaseffect 25 keer groter is dan die van koolstofdioxide.

Scope 1: directe uitstoot

Scope 1 van het GHG-protocol omvat de directe CO2eq-uitstoot van uw bedrijf. Het gaat hier om de uitstoot van bronnen die in uw eigendom zijn of die uw bedrijf onder controle heeft. De uitstoot wordt rechtstreeks veroorzaakt door faciliteit-, vervoer- of productiegerelateerde activiteiten van uw bedrijf, zoals:

Gasverbruik binnen een bedrijf
Brandstof van transport
Machines in een fabriek die emissies produceren tijdens het productieproces

Scope 2: indirecte uitstoot

De indirecte CO2-uitstoot van uw bedrijf valt binnen scope 2. Het betreft uitstoot van energie dat niet binnen uw eigen onderneming hoort, maar wel door u wordt aangekocht. De productie van de CO2-uitstoot valt buiten de controle van uw eigen bedrijf. Denk aan de uitstoot die vrijkomt bij het opwekken van aangekochte energie, zoals:

Elektriciteit
Warmte
Koeling

Maar liefst 40% van de wereldwijde GHG-emissies behoren tot scope 2. Daarmee is het wereldwijd de grootste bron van broeikasemissies.

Scope 3: overige indirecte uitstoot

Binnen scope 3 wordt er niet alleen gekeken naar wat er binnen een bedrijf gebeurt, maar staat de hele levenscyclus van een product centraal. Dat betekent dat er een ketenanalyse nodig is om van begin tot eind inzicht te krijgen in een productieproces. Vanaf het verzamelen van grondstoffen tot aan het moment dat een product bij de consument belandt.

Binnen scope 3 zijn er 15 categorieën gedefinieerd die de volledige levenscyclus van een product omvatten. Deze categorieën zijn onderverdeeld in upstream en downstream supply chain activiteiten.

Upstream supply chain

Upstream supply chain activiteiten omvatten alle processen die plaatsvinden rondom de aankoop of het verkrijgen van goederen en diensten door uw bedrijf. We illustreren de indirecte uitstoot van scope 3 met het voorbeeld van een koekjesfabriek:

De CO2-uitstoot van machines die nodig zijn voor het winnen van de grondstoffen, waarmee de plastic koekjesverpakking wordt geproduceerd.
De CO2-uitstoot die ontstaat bij het transporteren van plastic naar de fabriek, waarvan de koekjesverpakkingen worden gemaakt.
De CO2-uitstoot als gevolg van het woon-werkverkeer door de werknemers van de fabriek.
De CO2-uitstoot als gevolg van zakelijke reizen, bijvoorbeeld naar vakbeurzen.

Downstream supply chain

Downstream supply chain activiteiten vinden plaats nadat het product uw bedrijf heeft verlaten. De indirecte broeikasgasemissies ontstaan dus wanneer het product geen eigendom meer is van uw organisatie. Daarmee heeft u ook geen controle over deze emissies. In het voorbeeld van onze koekjesfabriek, gaat dat over:

De CO2-uitstoot die wordt geproduceerd bij de verwerking van het afval dat ontstaat na consumptie van de koekjes.
De CO2-uitstoot die ontstaat bij de afvalverwerking van bijvoorbeeld onbruikbaar plastic, kartonnen dozen of verspilde koekjes.
De CO2-uitstoot die ontstaat wanneer de fabrikant investeringen doet, die los staan van zijn eigen bedrijf.

Rapporteren over broeikasgasemissies

Het Greenhouse Gas-protocol verplicht u als bedrijf om alle emissies die binnen scope 1 en scope 2 vallen te rapporteren en te verantwoorden. Dit betekent dat u de directe uitstoot die uw bedrijf veroorzaakt (scope 1) en de indirecte uitstoot van gekochte energie (scope 2) moet meten en beheren. Rapportage over scope 3 is momenteel optioneel. Toch zou dit in de toekomst ook verplicht kunnen worden.

De uitstoot binnen scope 1 en scope 2 van uw bedrijf, kan namelijk heel goed de scope 3 uitstoot van een ander bedrijf zijn. Pas wanneer ieder bedrijf de broeikasgasemissies binnen alle drie de scopes rapporteert, kunnen we als samenleving onze uitstoot daadwerkelijk beheersen. Precies daarom is een helder inzicht in alle drie scopes van het GHG-protocol cruciaal.

Uw afvalmanagement en de scopes

Het meten en beheren van afvalstromen stelt u als bedrijf in staat om uw totale CO2-uitstoot te verminderen. Met afvalmanagement als onderdeel van uw rapportage, kunt u effectieve maatregelen nemen om afval te verminderen. Zo voldoet u aan de eisen van het GHG-protocol en realiseert u tegelijkertijd een positieve impact op het milieu.

Voor verwerkers en ontvangers van afval bevindt het afvalverwerkingsproces zich in scope 1. Dit omvat activiteiten zoals afval storten, verbranding (inclusief verbranding voor energieopwekking), ontvangen voor recycling, compostering en afvalwaterzuivering. Afvalverwerkingsbedrijven hebben directe controle over deze activiteiten, inclusief de brandstof van de transportwagens die het afval ontvangen en de machines die het afval verwerken.

Voor veel productiebedrijven valt afvalverwerking echter binnen scope 3. Dat komt doordat zij zelf geen directe controle hebben op de verwerking van hun afvalstromen. Hierdoor denkt u misschien dat het onmogelijk is om inzicht te krijgen in broeikasgasemissies binnen scope 3. En daar komt Milgro om de hoek kijken.

Zo kunt u afval in scope 3 meten

Bevindt afval zich voor uw bedrijf in scope 3, waardoor u geen directe invloed kunt uitoefenen op de broeikasgasemissies die hiermee gepaard gaan? Aan de hand van de volgende methoden kunt u toch inzicht krijgen in de CO2eq van uw bedrijfsafval.

Vraag de data van scope 1 en 2 rechtstreeks op bij de ontvangers en/of verwerkers van uw afval.
Bereken de emissies op basis van het type afval en de methode van afvalverwerking. U heeft daarvoor voldoende inzicht nodig in de verschillende afvalstromen van uw bedrijf. Ook zult u de uitstootfactoren moeten verzamelen die gelden voor ieder type afval.
Neem het gemiddelde van gepubliceerde gegevens over uw methode van afvalverwerking. Daarvoor moet u verschillende gegevens verzamelen: de totale massa aan afval (in ton), de proportie van de afvalmethoden en de emissies die deze verwerkingsmethoden uitstoten. Een flinke rekensom dus. Met ook nog eens een onzeker resultaat, omdat het gemiddelden betreft per afvalverwerkingsmethode.

Aan de slag?

Wilt u als bedrijf een voorsprong nemen op het gebied van CO2-reductie en duurzaamheid? Ontdek dan hoe Milgro’s dashboard u inzicht biedt in scope 3 emissies. Zelfs wanneer afvalverwerking een complexe puzzel lijkt. Het Milgro dashboard biedt helder inzicht in afvalstromen en de CO2eq van uw afval. Wacht niet tot het te laat is. Met misschien wel een verplichte scope 3 rapportage in de toekomst, is dit het moment om voorop te gaan lopen.