Vanaf het moment dat je voet op Japanse bodem zet, valt het meteen op: er staan nauwelijks prullenbakken op straat. En toch is het er schoon. Niet door een leger straatvegers, maar door gedrag. In Japan neem je je afval gewoon mee naar huis.
In de blogserie ‘Een blik op afval vanuit…’ kijken we buiten de grenzen van Nederland en België. Want hoe gaan andere steden en landen om met hun afvalstromen? Wat kunnen we daarvan leren- en wat juist niet? In deze blog zoomen we in op Japan: het land van sushi en samoerai, van kersenbloesems en de wereldmetropool Tokyo met meer dan 37 miljoen inwoners.
De kracht van cultuur in afvalinzameling
In Japan is afvalinzameling geen technisch probleem, maar een sociaal contract. Netheid wordt gezien als een uiting van respect – voor de ander, voor de omgeving en voor jezelf. Je laat geen rommel achter in andermans ruimte. En als je die wel maakt, neem je het mee. Dat zie je terug in het afvalsysteem:
- Er zijn nauwelijks openbare afvalbakken. Zelfs op stations en in drukke straten vind je nauwelijks prullenbakken. Mensen nemen hun afval mee naar huis.
- Strikte afvalscheiding thuis. Huishoudens sorteren hun afval in meer dan tien categorieën, waaronder papier, plastic, blik, PET-flessen, textiel en grofvuil.
- Duidelijke instructies per wijk. Gemeentes geven per buurt een schema en uitlegboekje mee, waarin precies staat op welke dagen welk type afval wordt opgehaald en hoe het moet worden aangeboden voor de verwerkers.
- Boetes bij verkeerd scheiden. Wie zich niet aan de regels houdt, kan rekenen op stevige boetes. Deze lopen op tot zo’n 200 euro. Hierdoor blijft de motivatie om goed te scheiden groot.
Wat als we dit in Nederland en België zouden doen?
In Nederland of België zou een dergelijk systeem waarschijnlijk al snel tot problemen leiden. Zonder straatprullenbakken belandt afval immers gemakkelijk op de grond. Het Japanse model werkt alleen dankzij een gedeelde norm: “Afval is jouw verantwoordelijkheid.” Die norm is diep verankerd in opvoeding, onderwijs en een sterke gemeenschapszin.
Technologie en verbranding
Japan recyclet een groot deel van zijn verpakkingen, maar verbrandt tegelijkertijd veel restafval. Dat gebeurt in moderne en relatief schone installaties die warmte opwekken voor woningen. Het past bij het Japanse streven naar efficiëntie en ruimtebesparing. Tegelijk maakt het duidelijk dat zelfs voorbeeldig gedrag niet automatisch leidt tot een volledig circulair systeem.
Klimaat en recht: wat is de impact?
Japan is een economische grootmacht met een sterke technologische voorsprong – maar ook een grote uitstoot. Juist daarom legt de recente uitspraak van het Internationaal Gerechtshof over het recht op een leefbaar klimaat extra verantwoordelijkheid bij dit land. Vooral Japanse bedrijven krijgen hierdoor meer druk om verantwoorder te produceren, ook buiten de eigen landsgrenzen. Het gevolg is dat investeringen in afvalpreventie, hergebruik en lokale recycling steeds belangrijker worden.
De les van Japan
Japan laat zien dat gedrag een fundament kan zijn voor effectief afvalbeheer – iets wat in veel landen nog vaak wordt onderschat. Technologie, wetgeving en sociale normen versterken elkaar daar. En misschien is dat wel dé les die andere landen mee naar huis kunnen nemen.
Lees ook
Een blik op afval vanuit New York
Op de hoogte blijven
Op de hoogte blijven van alle nieuwe ontwikkelingen? Volg ons op LinkedIn, luister de podcast 'Grondstof tot nadenken' of abonneer op de nieuwsbrief. Ben je nieuwsgierig naar wat Milgro voor jouw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Neem dan contact op.
