Hoe je als bedrijf omgaat met afval wordt steeds belangrijker. Door strengere regels, zoals de CSRD-richtlijn, moeten bedrijven in hoofdlijnen rapporteren hoeveel afval ze produceren en welke stappen ze nemen om dat te verminderen of beter te scheiden. Tegelijk hebben steeds meer bedrijven een duurzaamheidsambitie, waarin afvalvermindering en circulair werken een duidelijke rol spelen.
Een logische eerste stap in het verbeteren van de omgang met afval is het plaatsen van afvalscheidingsbakken. Maar in hoeverre wordt afval daarmee ook daadwerkelijk goed gescheiden? In de praktijk blijkt dit vaak niet direct het geval.
Om daar verandering in te brengen, is gedragsverandering nodig.
In deze blog lees je wat gedragsverandering betekent in de omgang met afval, hoe het zich verhoudt tot bewustwording en hoe je als organisatie het juiste gedrag op de werkvloer kunt stimuleren.
Wat is het verschil tussen bewustwording en gedragsverandering?
In de praktijk worden bewustwording en gedragsverandering vaak als synoniemen gebruikt. Toch gaat het om twee verschillende begrippen.
Bewustwording gaat over kennis. Hierbij draait het om bewustwording bij medewerkers op de werkvloer. Weten waarom afvalscheiding belangrijk is, wat er gebeurd als afval verkeerd wordt weggegooid, en wat waar thuishoort. Een veelgebruikte manier om dat te stimuleren, is het plaatsen van posters bij afvalpunten met een duidelijke uitleg. Zo weten medewerkers beter wat in welke afvalbak thuishoort.
Gedragsverandering gaat een stap verder: het gaat om wat mensen daadwerkelijk handelen. Het draait niet alleen om het begrijpen van hoe afval gescheiden moet worden, maar om het ook écht toepassen. Vaak gebeurt dat automatisch, onder tijdsdruk of zonder erbij na te denken. Op dat moment speelt de omgeving een grote rol: waar staat de bak, hoe logisch is de indeling en hoe makkelijk is de juiste keuze te maken?
Beide elementen versterken elkaar. Waar bewustwording zorgt voor kennis en motivatie, vertaalt gedragsverandering dat inzicht naar concrete handelingen op de werkvloer.
Hoe beïnvloed je het juiste scheidingsgedrag?
Dit onderzochten we recent onder een groep studenten- die bij Milgro aan de slag gingen met afvalscheiding. Deelnemers kregen een zakje met afval en testten drie verschillende opstellingen. Terwijl zij keuzes maakten, observeerder wij het gedrag: waar ging het scheiden met gemak? Welke rol speelde het soort afvalbak?
Wat bleek? De doelgroep, Gen Z, is bereid om afval te scheiden, mits het eenvoudig is.
Complexe
termen zoals ‘PMD’ en ‘GFT’ zorgen voor verwarring en roepen onzekerheid op bij het weggooien. ‘Als ik het niet weet, gooi ik het maar bij het restafval’, hoorden we vaak van de deelnemers.
Opvallend: hoewel slechts 20% van de jongeren zichzelf als bewust en doelgericht omschrijft op het gebied van afvalscheiding, deed bijna iedereen een serieuze poging om het afval correct te scheiden. Dat laat zien: het juiste afvalscheidingsgedrag is te stimuleren.
In ons gids hebben we al deze inzichten gebundeld- waardevol voor instellingen zoals scholen, zorglocaties en overheden die afvalscheiding willen verbeteren. Download de gids gratis en lees verder.
Hoe stimuleer je gedragsverandering rond inkoop en gebruik?
Afval scheiden is vaak het meest zichtbare moment waarop je gedrag kunt sturen. Maar gedragsverandering begint al eerder. Hoe dit precies zit - inclusief praktijkvoorbeelden- lees je hieronder.
Gedragsverandering bij inkoop: het voorkomen van onnodig afval
In de inkoopfase worden keuzes gemaakt die direct invloed hebben op de hoeveelheid afval die later ontstaat. Dat vraagt om ander gedrag van inkopers: niet automatisch kiezen voor de goedkoopste of meest vertrouwde optie, maar bewust zoeken naar duurzamere alternatieven met minder verpakkingsafval.
Ook bij Milgro kijken we hier kritisch naar. Zo kreeg iedereen een gepersonaliseerde mok om het gebruik van wegwerpbekers op de werkvloer te voorkomen.
Gedragsverandering tijdens gebruik: verleng de levensduur van materialen
Wat er na inkoop gebeurt, is minstens zo bepalend voor de hoeveelheid afval die uiteindelijk ontstaat. Hoe zorgvuldig gaan medewerkers om met producten en materialen? Worden ze direct vervangen bij een kleine beschadiging, of eerst gerepareerd en opnieuw ingezet?
Een herkenbaar voorbeeld zijn kantoorstoelen. Die worden regelmatig afgeschreven vanwege versleten stoffering of een kapot onderdeel, zoals een kapotte armleuning of een pomp die niet meer werkt. In plaats van deze stoelen weg te gooien of naar de kringloop te brengen- met de kans dat ze alsnog bij het afval belanden hebben we bij Milgro gekozen voor reparatie. Hierdoor beperken we de afvalstroom en voorkomen we de aanschaf van compleet nieuwe stoelen, wat waardevolle metalen, kunststof, en energie bespaart.
Lees ook
Zero Waste office: kantoorstoelen
Gedragsverandering bij afvalmomenten: bereid voor op hergebruik
Ook het gedrag voordat iets wordt weggegooid speelt een grote rol. Worden materialen apart gehouden voor hergebruik of belanden ze automatisch in de afvalbak? Een herkenbaar voorbeeld zijn de boodschappen die op kantoor worden geleverd. Houdbare producten worden vaak verpakt in losse zakjes. Door die netjes apart te houden en terug te geven bij de volgende levering, kunnen leveranciers ze opnieuw gebruiken. Zo voorkom je onnodig afval en verleng je de levensduur.
Aan de slag met gedragsverandering op jouw werkvloer?
Tijdens onze Zero Waste Workshop gaan je samen met jouw collega’s actief aan de slag. We duiken letterlijk de afvalbakken in en brengen in kaart welke afvalstromen er op jouw locatie vrijkomen. Waar kun je die het beste scheiden? Dat is het bewustwordingsgedeelte.
Vervolgens maken we de stap naar gedragsverandering: hoe kun je afvalpunten zo inrichten dat medewerkers automatisch de juiste keuze maken? Dat is gedragsverandering in de praktijk.
Doe samen met jouw medewerkers de Zero Waste Workshop
Praktisch, effectief én een leuke manier van teambuilding.
