De Europese Unie wil in 2050 klimaatneutraal zijn en werkt aan een economie die minder afhankelijk is van primaire grondstoffen. Circulariteit speelt daarin een belangrijke rol: door materialen langer in de keten te houden, verminderen we CO₂-uitstoot en verkleinen we de afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen.
Om de overgang naar een circulaire economie te versnellen, voert de EU steeds vaker nieuwe wet- en regelgeving in. Denk aan strengere eisen voor rapportage, verpakkingen en wegwerpplastic. In deze blog lees je wat circulariteit precies inhoudt, welke wet- en regelgevingen belangrijk zijn en wat ze betekenen voor jouw bedrijf.
Wat is circulariteit?
Circulariteit is het tegenovergestelde van het lineaire model. In een lineair model worden grondstoffen na gebruik weggegooid. Daardoor gaan waardevolle materialen verloren en neemt de druk op schaarse natuurlijke hulpbronnen, zoals metalen en mineralen, toe.
Bij circulariteit draait het om gebruik in plaats van verbruik. Materialen blijven zo lang mogelijk in omloop door hergebruik, reparatie en recycling. Het resultaat: minder afval en minder grondstoffenverlies.
Waarom is circulariteit belangrijk?
Elk jaar verbruiken we meer grondstoffen dan de aarde in datzelfde jaar kan aanvullen. Zo viel Earth Overshoot Day in 2025 al op 24 juli. Vanaf dat moment gebruiken we meer grondstoffen dan de aarde in dat jaar kan herstellen. Dit leidt tot schaarste, verlies van waardevolle materialen en een hoge CO2-uitstoot. Circulariteit biedt een oplossing: door slimmer te ontwerpen, produceren en verwerken, voorkomen we verspilling en maken we onze economie weerbaarder.
Daarnaast biedt circulariteit kansen voor nieuwe verdienmodellen. Het hergebruiken van materialen, het aanbieden van producten als diensten en het verlengen van levenscycli zorgen voor economische waarde. Volgens onderzoek van de Ellen MacArthur Foundation kan een circulaire economie Europa tegen 2030 honderden miljarden euro opleveren.
Wetgevingen die circulariteit versnelt: CSRD, ESRS, SUP, PPWR en meer
Bedrijven zien de overheid als partner bij het vormgeven van circulair beleid. Dat blijkt uit onderzoek van Milgro onder 311 Nederlandse en Belgische bedrijven. Voor 32% van de organisatie spelen overheidsmaatregelen een grote rol bij het bepalen van hun circulaire ambities.
Een belangrijk voorbeeld van een wetgeving die de Europese Unie heeft ontwikkeld om de transitie naar een circulaire economie te versnellen is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Deze verplicht grote bedrijven om te rapporteren over hun duurzaamheidsambities, waaronder afvalstromen en grondstoffengebruik. Het gaat om bedrijven die op twee van de volgende criteria voldoen: meer dan 250 werknemers, meer dan 40 miljoen euro omzet en meer dan 20 miljoen euro balanstotaal.
De rapportage voor de CSRD gebeurt volgens de European Sustainability Reporting Standards (ESRS), die precies aangeven welke informatie openbaar moet worden gemaakt.
Door een recent EU-besluit (“stop-the-clock”) is het eerste rapportagejaar voor sommige organisaties verschoven naar boekjaar 2027, met publicatie in 2028. Dit geldt vooral voor bedrijven die oorspronkelijk pas later onder de CSRD zouden vallen, zoals grote niet-beursgenoteerde ondernemingen en beursgenoteerde mkb’s. Zij krijgen zo extra tijd om zich voor te bereiden en hun rapportagesystemen op orde te brengen. Grote beursgenoteerde ondernemingen- die aan twee van de eerder genoemde criteria voldoen- moeten nog steeds rapporteren over verslagjaar 2024.
Lees ook
CSRD: De 10 meest gestelde vragen
CSRD en de circulaire economie
De verplichte rapportage helpt bedrijven om beter inzicht te krijgen in hun materiaalstromen, afvalproductie en hergebruik. Ze moeten niet alleen cijfers aanleveren, maar ook plannen presenteren voor het verminderen van afval en het stimuleren van hergebruik en recycling. Dit inzicht maakt het eenvoudiger om circulaire verbeterkansen- en doelstellingen te formuleren en de voortgang op het gebied van circulariteit meetbaar te maken.
Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR)
De Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) is een nieuwe Europese verordening die de verpakkingsketen circulair moet maken. De wetgeving is officieel in werking getreden op 11 februari 2025, maar bedrijven hebben tot 12 augustus 2026 de tijd om zich voor te bereiden voordat de meeste verplichtingen gaan gelden. De PPWR verplicht producenten en importeurs om verpakkingen te verduurzamen: minder materiaalgebruik, een hoger aandeel gerecycled plastic en duidelijke scheidingsinformatie op verpakkingen.
Heeft jouw organisatie hulp nodig bij de voorbereidingen op de PPWR? Het hele jaar door geven we online webinars. Bekijk onze eventpagina voor de aankomende sessies of volg de webinar on demand, op een moment dat het jou uitkomt.
Green Claims Directive: Europese wet tegen Greenwashing
De Green Claims Directive is een voorstel van de Europese Commissie uit maart 2023 dat strengere regels oplegt aan bedrijven die gebruik maken van duurzaamheidsclaims in hun communicatie-uitingen. Het doel? Consumenten beschermen tegen misleidende informatie en Greenwashing tegengaan.
Concreet betekent dit dat bedrijven duurzaamheidsclaims zoals ‘’100% recyclebaar’’ of ‘’klimaatneutraal’’ alleen mogen gebruiken als deze:
- wetenschappelijk onderbouwd zijn met objectieve data, bijvoorbeeld door een levenscyclusanalyse;
- onafhankelijk geverifieerd zijn vóór publicatie, door een externe partij die toetst of de onderbouwing klopt.
Daarnaast moeten bedrijven de informatie transparant beschikbaar stellen, bijvoorbeeld via een QR-code op de verpakking van het product.
De richtlijn zal deel uit gaan maken van de bredere Europese duurzaamheidsstrategie (de EU Green Deal), waar ook wetgevingen als de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) en de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) onder vallen.
Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR)
De (ESPR)is een verordening, wat betekent dat deze direct van toepassing is in alle lidstaten van de EU. Deze regeling richt zich op het verbeteren van de duurzaamheid van producten door middel van ecologisch ontwerp. Het doel? Producten duurzamer, energie efficiënter en gemakkelijker recyclebaar te maken. Denk hierbij aan het gebruik van gerecyclede materialen, het verminderen van schadelijke stoffen en het verbeteren van de repareerbaarheid van producten.
De ESPR trad in werking op 18 juli 2024 en geldt voor alle bedrijven die producten maken die op de EU-markt worden gebracht. Bedrijven moeten ervoor zorgen dat hun producten voldoen aan de nieuwe ecodesign vereisten om op de markt te blijven.
Single Use Plastics (SUP)-richtlijn
In juni 2019 is de Single Use Plastic (SUP)-richtlijn vastgesteld. Dit is een Europese wet tegen de productie en het gebruik van Single Use Plastics. Het doel is om de impact van wegwerpplastic op het milieu te verminderen. De wet is per 3 juli 2021 in werking getreden. In de loop van de jaren worden er steeds meer regels aan de SUP-richtlijn toegevoegd. Voorbeelden van deze regels zijn:
- Per 1 juli 2021 geldt er statiegeld op plastic flesjes.
- Per 1 januari 2022 moeten vissers minimaal 23% van hun afval van vistuig verzamelen. Dit percentage wordt jaarlijks verhoogd, omdat visafval maar liefst een kwart van het plastic afval in zee veroorzaakt.
- Per 1 juli 2024 moeten dopjes vastzitten aan plastic flessen en drankverpakkingen.
Zelf in actie
Een kwart van de bedrijven is van mening dat organisaties die in de nabije toekomst niet in duurzaamheid investeren, zullen verdwijnen. En hoewel wet- en regelgeving bedrijven kunnen stimuleren om de transitie richting een circulaire economie te versnellen, is het belangrijk dat bedrijven daarnaast zelf ook stappen blijven zetten.
Managing Director Gijs Derks van Milgro geeft aan: “Zolang bedrijven en overheid naar elkaar blijven wijzen, komt de circulaire transitie niet van de grond. Veel organisaties willen wel, maar lopen vast op onduidelijke regels en het uitblijven van financiële stimulansen. De overheid moet heldere kaders scheppen, maar het zetten van de eerste circulaire stappen is en blijft de verantwoordelijkheid van de organisaties zelf. Wie blijft wachten op perfect beleid, blijft stilstaan’’.
Hoe word je als bedrijf écht circulair?
Om daar richting aan te geven hebben we een concreet stappenplan ontwikkeld dat je direct kunt toepassen. Dit helpt jouw organisatie om:
- Inzicht te krijgen waar je als organisatie staat;
- Concrete, toepasbare stappen te zetten- of je nu starter bent of al verder gevorderd;
- Verspilling te verminderen door slimmer ontwerp, duurzame inkoop en betere samenwerking in de keten.
Meer weten?
Download nu het gratis stappenplan en ga aan de slag.
