De Europese Unie nam in 2019 de SUP-wetgeving aan met als doel het gebruik van wegwerpplastic en de bijbehorende milieu-impact te verminderen. Sinds 1 juli 2021 is de wetgeving officieel van kracht in Nederland, gevolgd door België begin 2022. De regels blijven zich ontwikkelen: sinds 2023 gelden aanvullende regels voor het gebruik van plastic bekers en bakjes en worden de regels in 2026 verder aangescherpt.
Wat houdt de SUP-wetgeving in?
De SUP-wetgeving is een Europese wetgeving die de productie en het gebruik van Single Use Plastics (SUPs) moet terugdringen. Het doel is om de impact van plastic op het milieu te verminderen.
Plastic afval vormt wereldwijd een groeiend probleem: jaarlijks komt er naar schatting 11 miljoen ton plastic in zee terecht. Dat staat gelijk aan één volle vrachtwagen per minuut, elke dag van het jaar. In oceanen gebruiken octopussen plastic als schuilplaats, en in Nederland meldt de dierenambulance regelmatig incidenten met dieren die verstrikt raken in plastic.
De uitvoering van de SUP-wetgeving heeft zich de afgelopen jaren stap voor stap ontwikkeld. In 2021 startte Nederland met de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes en de verplichting tot een logo op producten die schadelijk zijn voor het milieu.
In 2022 werd de wetgeving uitgebreid: vissers zijn sindsdien verplicht om minimaal 23% van hun afval van vistuig in te zamelen. Ook voor producenten kwamen er extra verantwoordelijkheden bij:
- Vanaf 1 januari 2023: producenten van plastic producten zijn verantwoordelijk voor het opruimen van zwerfafval dat door hun producten ontstaat (UPV). Veel evenementenlocaties geven hier invulling aan door bezoekers een muntje te laten inleveren of hun gebruikte beker terug te brengen wanneer ze een nieuw drankje bestellen. Doen bezoekers dat niet, dan betalen ze een extra toeslag bij hun volgende drankje.
- Vanaf 1 juli 2024: doppen moeten vastzitten aan plastic flesjes en drankverpakkingen.
- Vanaf 2025: PET-flessen moeten voor minimaal 25% uit gerecycled plastic bestaan. In 2030 moet dat minstens 30% zijn.
SUP-wetgeving: nieuwe regels per 2026
Per 1 januari 2026 worden de SUP-regels verder aangescherpt. De overheid heeft als doel gesteld om het gebruik van plastic bekers en bakjes met 40% te verminderen ten opzichte van 2022. De verplichte toeslag op wegwerpverpakkingen moet dit stimuleren. Bestel je bijvoorbeeld een drankje bij een fastfoodketen? Dan betaal je een extra bijdrage wanneer je kiest voor een beker to go. Daarnaast zullen duurzamere alternatieven een belangrijke rol spelen in het behalen van dit doel.
Lees ook
Zero Waste Office: koffiebekers
Een andere wijziging binnen de SUP-wetgeving is de afschaffing van de verplichte toeslag op voorverpakte producten die plastic bevatten zoals maaltijdsalades uit de supermarkt. Uit een evaluatie van de SUP-wetgeving bleek dat deze maatregel in de praktijk lastig uitvoerbaar was.
De toeslag leidde tot verwarring bij consumenten en ondernemers, omdat het onderscheid tussen directe consumptie (to go) en voorverpakte producten in de winkel niet altijd duidelijk was. Daarom heeft de overheid besloten de regel te vereenvoudigingen. De toeslag blijft gelden voor directe consumptie, zoals bekers en bakjes bij horeca of afhaalzaken. De toeslag vervalt voor voorverpakte producten die bedoeld zijn voor verkoop via de supermarkt of detailhandel.
Uitvoering van de SUP-wetgeving in ziekenhuizen en gevangenissen
Op dit moment zijn zorginstellingen en gevangenissen nog uitgezonderd van de SUP-wetgeving. Zij mogen nog wel gebruikmaken van wegwerpbekers. Dit heeft te maken met de strenge hygiënevoorschriften die daar gelden. Bestel je een drankje in de kantine? Daar zijn de SUP-regels echter wél van toepassing. Dat betekent dat bezoekers een toeslag betalen wanneer zij kiezen voor een wegwerpbeker, en dat er altijd een herbruikbaar alternatief beschikbaar moet zijn.
Hoe kun je binnen jouw organisatie (plastic) afval verminderen?
De Europese Unie heeft de SUP-wetgeving ingevoerd om het gebruik van wegwerpplastic en de bijbehorende milieu-impact te verminderen. Maar naast de maatregelen uit deze wetgeving kun je als organisatie zelf ook stappen zetten om het plastic afval binnen jouw bedrijf te verminderen. We delen drie praktische tips:
- Organiseer een plasticvrije lunch, waarbij iedereen zijn of haar eigen lunch meeneemt in een duurzame verpakking – zoals een herbruikbare lunchbox, bijenwasdoek of ander alternatief. Een laagdrempelig én sociaal moment om bewustwording te creëren over plasticgebruik. Ga na afloop van de lunch met elkaar in gesprek: Was het lastig om een alternatief te vinden? Welke uitdagingen kwamen jullie tegen?
- Stimuleer het gebruik van herbruikbare flessen en bekers op de werkvloer. Bij Milgro hebben we dit zelf toegepast: iedere collega ontving een gepersonaliseerde mok. Zo voorkomen we afval van wegwerpbekers.
- Doe een plasticscan op kantoor: Loop samen met collega’s door het kantoor en kijk waar nog onnodig plastic ligt. Noteer wat je tegenkomt en ga vervolgens op zoek naar herbruikbare of duurzamere alternatieven.
Een goed voorbeeld is plastic roerstaafjes voor koffie of thee. Die worden vaak maar één keer gebruikt en daarna direct weggegooid, terwijl er prima alternatieven zijn zoals metalen lepeltjes of houten roerstaafjes.
Op de hoogte blijven van de laatste updates rondom wet- en regelgeving?
Volg ons op LinkedIn en blijf up-to-date
Lees ook
