Een levenscyclusanalyse of Life Cycle Assessment (LCA) meet op een kwantificeerbare manier de milieu-impact van een product gedurende alle levensfases van dit product. Van de extractie van grondstoffen om het product te maken tot aan de verwerking van de reststromen die vrij komen bij de productie tot aan de eindelevensfase en alle fases daartussen. Een LCA heeft vaak als doel een grote stap richting verduurzamen te nemen, onder andere door opties tegen elkaar af te wegen. Want wat is duurzamer als je alle levensfases in de berekening meerekent? Elektrisch of op benzine rijden? Sojaproducten eten of toch vlees? Een e-mail versturen of je bericht uitprinten en te verzenden per post?
Alle factoren mee laten wegen
Deze vragen zijn niet makkelijk te beantwoorden, zonder de vele factoren die invloed hebben op de impact in ogenschouw te nemen. Zo lijkt op het eerste gezicht een e-mail sturen veel duurzamer dan het maken van een printje, dit in een papieren envelop doen en dit laten transporteren via een, in het gunstige geval, CO2-neutraal rijdende bestelbus. Maar ook het verzenden van een e-mail heeft impact als je denkt aan het datacenter wat hiervoor nodig is en de hoeveelheid stroom en koelwater die dit gebruikt. En vergeet ook niet de footprint van de bouw van zo’n enorm datacenter. Deze op het eerste gezicht verborgen factoren, hebben allemaal invloed. En die is voor de processen hierboven relatief klein, maar kunnen voor grootschalige processen een groot verschil maken.
Het doel van LCA
Life Cycle Assessment is een internationaal erkend raamwerk wat de ecologische footprint van een product berekent, op basis van internationaal vastgestelde standaarden. Motivatie voor het inzetten van LCA is veelal het willen voldoen aan richtlijnen van leveranciers en klanten of het als organisatie zelf verantwoordelijkheid willen nemen op de veroorzaakte ecologische footprint. De uitkomst van een LCA kan worden weergegeven in een milieuprofiel, waarin te zien is in welke fases van het proces de milieueffecten het grootst zullen zijn. En waar dus het beste op geoptimaliseerd kan worden. Dit milieuprofiel wordt ook wel EPD (Environmental Product Declaration) genoemd.
Product lifecycle model
De LCA-methode, die Milgro hanteert bij haar calculaties, gaat uit van vijf levensfases. Dit noemen we het Product Lifecycle (PLC) model. Elke fase heeft zijn eigen impacts. Doordat LCA alle fases meeneemt in de berekening, voorkom je dat impacts van de ene naar de andere fase wordt geschoven. Zo zijn er voorbeelden van een gunstig effect op de CO2-balans door reststromen uit een verwerkingsproces middels verbranding om te zetten in energiewinning. Dit gunstige effect wordt bereikt doordat deze energiewinning uit reststoffen wordt vergeleken met winning uit fossiele brandstoffen. Een vrij lineaire gedachte. Door alle fases mee te nemen in de berekening kan deze verschuiving niet plaatsvinden. En behouden reststromen hun waarde als grondstof; de basis van de circulaire gedachte.
De levensfases van LCA zijn
- Extractie van grondstoffen (mining)
- Productie (production)
- Impact gebruik (use)
- Verzamelen, scheiden (waste)
- Final disposal of recycling
Over alle fases wordt transport meegerekend
Stappen in een LCA
- Bepalen scope: wat nemen we wel mee en vooral ook wat nemen we niet mee? Je kunt zo diep graven dat het risico bestaat dat het assessment nooit voltooid wordt. Er is immers altijd wel ergens nieuwe data op te halen. De in het EPD gestelde scope, speelt hier een grote rol in.
- LCI (Life Cycle Inventory): het met behulp van LCA-databases verzamelen en kwantificeren van data. Wanneer er geen data beschikbaar is, wordt er gebruik gemaakt van gemiddelden uit de sector.
- LCIA (Life Cycle Impact Assessment): hierin wordt alle data en indicatoren vertaald naar de beoogde impact categorie. Een voorbeeld hiervan is CO2 emissie / Global warming potential
- Interpretatie en valideren van de data, zoals omschreven in de ISO14040 en ISO14044 norm
- Toepassen in procurement, product development, strategie, beleid, operatie, etc.
Kritiek op LCA
Zoals bij veel methoden klinkt er ook kritiek op het gebruik van LCA. Zo wordt er, wanneer bestaande databases niet toereikend zijn, gebruik gemaakt van gemiddelden uit de sector. Hier kan een onjuist gebruik van data insluipen. Ook kan door het ontbreken van dwingende regelgeving en het juist aanwenden of achterwege laten van bepaalde data, de uitkomst naar het voordeel van de producent worden toegerekend. Deze struikelblokken zijn echter te ondervangen door de inzet van een specialistisch bureau en het valideren van de data middels de ISO-normering.
Langetermijnvisie
Ook binnen een LCA is het van belang naar het grotere geheel te blijven kijken. LCA berekent de impact van een bestaand product, maar gaat tevens uit van het vergelijk met alternatieven. Denk weer even terug aan het voorbeelden uit de eerste alinea. De conclusies uit een LCA zijn soms verrassend. Zo is het rijden in een gemiddelde elektrische auto duurzamer, na 70.000 km op de teller. Is een vegetarische maaltijd milieuvriendelijker dan het eten van vlees, door onder andere rekening te houden met impact versus voedzaamheid. En kost het verzenden van een mail meer CO2 dan het versturen van een brief per post. Zeker als je de mail ook nog eens enige tijd bewaart.
Closed loop
Uit dat oogpunt blijft het goed het vergelijk te maken. Een geheel ander product kan immers een veel duurzamer alternatief zijn dan het optimaliseren van het bestaande productieproces. Een goede norm om hierbij te hanteren is de mate van circulariteit. Hoe we de gehele keten closed loop maken. Hoe we ervoor zorgen dat duurzaam afvalmanagement op termijn duurzaam grondstofmanagement wordt. En hoe we ons natuurlijk kapitaal onderhouden én behouden voor de lange termijn.
Over Milgro
Milgro levert inzicht, overzicht en continuïteit in duurzaam afval- en grondstoffenbeheer en ontzorgt hiermee haar opdrachtgevers. Wij zetten onder andere gevalideerde en objectieve LCA-data in om impact te berekenen voor onze opdrachtgevers en partners, zoals bijvoorbeeld zichtbaar in onze vernieuwde CO2-rapportage. Met het verkregen inzicht stellen wij, samen met onze technologie, methodiek en aanpak, organisaties in staat om de grondstoffentransitie succesvol door te voeren. Met als resultaat winstgevende duurzaamheid: earn & earth together.
Kennis maken of extra informatie gewenst?
Wij vertellen u graag vrijblijvend meer over ons duurzaam afval- en grondstoffenmanagement. Klik hier en wij nemen z.s.m. contact met u op.
Hoe rekent u onzichtbare impact mee?
Milgro werkt met de LCA methode: alle factoren van de levenscyclus van het product worden meegewogen. Zo bent u verzekerd van een compleet beeld van uw impact en kunt u toewerken naar een circulaire bedrijfsvoering.
