In 2024 viel Dutch Overshoot Day op 1 april. Dit jaar op 5 mei. Een opvallende verschuiving van meer dan een maand. De logische vraag: doen we het in Nederland opeens zoveel beter? Het antwoord is minder hoopvol dan gedacht. Want ondanks dat we in Nederland goed op weg zijn met het reduceren van de emissies, is de latere datum grotendeels het gevolg van een aanpassing in de manier van berekenen. Daarnaast zien we dat België- ondanks een vergelijkbare economie- nauwelijks opschuift. Hoe zit dat? En wat zegt dat over onze werkelijke ecologische voetafdruk? Je leest het in deze blog.
Wat is er veranderd in de berekening?
In de nieuwe berekening van Overshoot Day wordt preciezer gekeken naar welke producten er worden verhandeld, hoeveel CO2-uitstoot bij productie vrijkomt en naar welke landen dit vervolgens wordt geëxporteerd.
Stel, Nederland produceert staal. Tijdens de productie komt CO2 vrij. Het staal wordt vervolgens geëxporteerd naar Duitsland. In de oude rekenmethode werd de CO2-uitstoot die vrijkomt bij de productie deels aan Nederland toegerekend, omdat het hier wordt geproduceerd. In de nieuwe rekenmethode wordt die uitstoot volledig toegerekend aan Duitsland, omdat daar het staal wordt gebruikt.
Die nuance pakt voor Nederland gunstig uit. In de nieuwe berekeningen wordt Nederland niet meer gezien als netto-importeur van CO2-uitstoot, maar als netto-exporteur. Oftewel: we veroorzaken uitstoot, maar doordat we het product exporteren, wordt die uitstoot in de cijfers van het importerende land meegerekend. Dit zorgt voor een flinke daling in onze ecologische voetafdruk per persoon- en dus voor een latere Overshoot Day.
Waarom verschuift de Overshoot Day voor België niet net zoveel?
Theoretisch zou de verandering in de manier van berekenen van de ecologische voetafdruk, die de verschuiving in Dutch Overshoot Day verklaart, ook impact moeten hebben op de Overshoot Day van België. Toch verschuift de Belgian Overshoot Day in 2025 slechts zes dagen, terwijl de Dutch Overshoot Day met 36 dagen opschuift.
Wanneer we de cijfers van België en Nederland naast elkaar leggen, zien we een verschil in de hoeveelheid CO2 die beide landen exporteren. In 2023 exporteerde Nederland maar liefst 646 miljoen kilogram CO2, voornamelijk afkomstig uit de industriële productie van staal, chemische producten en energie. België exporteerde slechts 42 kilogram CO2.
In de nieuwe rekenmethode wordt de uitstoot van geëxporteerde producten niet meer toegerekend aan het producerende land, maar aan het land dat de producten importeert. Voor Nederland pakt dit gunstig uit, terwijl België- met veel minder export- hier nauwelijks van profiteert. Kortom: hoe groter de CO2-export, hoe groter het rekenkundig voordeel. En dat verklaart waarom Overshoot Day in Nederland met een grotere stap opschuift dan in België.
Nog steeds aan de slag
De verschuiving van Dutch Overshoot Day met 36 dagen lijkt op het eerste gezicht positief, maar zegt weinig over het daadwerkelijke grondstoffengebruik of de impact van ons verbruik op het milieu. De verschuiving is vooral het gevolg van een aangepaste berekenmethode- niet van een structurele verandering in ons grondstoffengebruik of gedrag. Dat maakt de uitkomst lastig te duiden: cijfers suggereren dat we vooruitgang boeken, terwijl de onderliggende situatie grotendeels hetzelfde is gebleven.
Het is belangrijk om te kijken naar Earth Overshoot Day als geheel, en niet te veel te focussen op de prestaties van afzonderlijke landen. Want stel dat Nederland het goed doet, maar België achterblijft, dan heeft dat nog steeds directe invloed op Earth Overshoot Day als geheel.
Hoewel Nederland in 2025 al 36 dagen is verschoven, is er nog een lange weg te gaan om de Overshoot Day naar 31 december te verplaatsen, waar deze hoort.
Aan de slag?
Benieuwd hoe jouw organisatie kan bijdragen aan het verkleinen van de ecologische voetafdruk en het inlopen op Overshoot Day? Download gratis ons praktische stappenplan Move the Date en krijg concrete tips.
Op de hoogte blijven
Op de hoogte blijven van alle nieuwe ontwikkelingen? Volg ons op LinkedIn, beluister de podcast 'Grondstof tot nadenken' of abonneer op de nieuwsbrief. Ben je nieuwsgierig naar wat Milgro voor jouw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Neem dan contact op.
