Een restaurant dat te ruim inkoopt en aan het eind van de week verse ingrediënten moet weggooien. Een lading kant-en-klare maaltijden die niet meer geleverd mag worden door een productiefout. Of een bakje aardbeien dat thuis achter in de koelkast blijft liggen tot het beschimmelt.
Voedselverspilling ontstaat in elke schakel van de keten. Maar hoe groot is die verspilling eigenlijk — in Nederland, België en wereldwijd? Wat wordt er al gedaan, én wat moeten er nog gebeuren om dit terug te dringen? Je leest het in deze blog.
Voedselverspilling: wat zeggen de cijfers?
Wereldwijd belandt naar schatting één derde van al het geproduceerde voedsel in de afvalbak. Dat komt neer op ruim 1,05 miljard ton per jaar.
In Nederland wordt jaarlijks zo’n 2 miljard kilo voedsel verspild. Dat komt neer op gemiddeld 100 kilo per persoon. De geschatte economische schade bedraagt 2,5 miljard per jaar. Dit bedrag komt voort uit kosten die gemaakt zijn binnen het hele proces: van inkoop van grondstoffen en het energieverbruik tijdens productie tot personeelskosten, transport en de kosten voor het afvoeren van voedsel als afval.
Ook in België zijn de cijfers hoog. Gemiddeld wordt per inwoner zo’n 345 kilo voedsel verspild per jaar. In Vlaanderen gaat het jaarlijks om 907.000- ton, waarvan een groot deel uit huishoudens en bedrijven komt, die voedsel produceren of verwerken- zoals fabrieken, verpakkingslocaties en distributiecentra.
Wat doet de overheid tegen voedselverspilling?
Voedselverspilling staat steeds hoger op de beleidsagenda. Zowel in Nederland, België- als internationaal zijn er duidelijke doelstellingen geformuleerd om verspilling tegen te gaan.
Wereldwijd: SDG-doelstellingen voor 2030
Internationaal valt het thema voedselverspilling onder de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties. In SDG 12.3 is afgesproken dat landen hun voedselverspilling per hoofd van de bevolking moeten halveren tegen 2030. Daarbij wordt gekeken naar het reduceren van verliezen in de productie- en distributieketen, bijvoorbeeld bij boeren, verwerkers, supermarkten en horecabedrijven.
Nederland: halvering van verspilling in 2030
De Nederlandse overheid heeft deze internationale doelstelling vertaald naar nationaal beleid. De ambitie: voedselverspilling in 2030 met 50% verminderen ten opzichte van 2015. Toen werd er naar schatting tussen de 1,77 en 2,55 miljoen ton voedsel verspild. De meest recente metingen laten zien dat dit nu nog steeds rond de 2 miljard kilo ligt. De daling loopt dus nog niet snel genoeg om het doel van maximaal 1 miljoen ton in 2030 te halen.
België: regionale samenwerking en bewustwording
België heeft zich, net zoals andere VN-lidstaten, gecommitteerd aan SDG 12.3. Hoewel het land geen centrale, wettelijke vastgestelde reductiedoelstelling gericht op voedselverspilling heeft, zijn er diversie initiatieven waarbij bedrijven en gemeenten samenwerken om verspilling tegen te gaan.
Een voorbeeld is Vlaco dat ondersteuning biedt bij het slimmer verwerken van groente- en fruitresten, zodat deze stromen een tweede leven krijgen als compost of grondstof. Ook OVAM voert campagnes met de horeca, zoals Resorestje, om restjes mee naar huis te nemen.
Voedselverspilling voorkomen: welke initiatieven helpen daarbij?
Naast wet- en regelgeving zijn er steeds meer initiatieven die verspilling helpen terugdringen. Drie voorbeelden zijn:
Overgebleven voedsel met korting verkopen
Een bekend initiatief is Too Good To Go. Via deze app bieden restaurants, supermarkten en bakkers aan het eind van de dag hun overtollige producten met korting aan. Zo krijgen producten met een korte houdbaarheidsdatum alsnog een bestemming- en belanden ze niet in de afvalbak.
Restjes mee naar huis nemen
Ook steeds meer horecazaken bieden standaard een meeneembakje aan als je je maaltijd niet op krijgt. In Vlaanderen werd dit zelfs actief gepromoot onder de naam Resorestje, een campagne van OVAM en Horeca Vlaanderen- zoals eerder benoemd.
Doneren aan voedselbanken
Voedselbanken verdelen producten die niet meer verkocht worden — zoals overschotten van supermarkten of producenten — maar die nog wel veilig te consumeren zijn- onder huishoudens met een laag inkomen.
Hoe ga je van minder verspilling naar volledig circulair?
Veel initiatieven tegen voedselverspilling richten zich op het redden van producten aan het eind van de keten. Waardevol, maar daarmee pakken we vooral de symptomen aan.
Wat als we toewerken naar een systeem waarin verspilling helemaal niet meer ontstaat? Een systeem waarin precies wordt geproduceerd wat nodig is. Waarin nevenstromen opnieuw worden ingezet in plaats van weggegooid, en waarin verspilling wordt voorkomen. Zo maken we de stap richting een circulaire economie.
Hoe circulair is de voedingsindustrie?
Volgens het Circularity Gap Report is de wereld op dit moment slechts 6,9% circulair; een daling ten opzichte van eerdere jaren. Dit ondanks de aandacht voor circulaire economie de afgelopen jaren sterk is gestegen.
De kloof tussen onze huidige circulaire prestaties en de gewenste economie groeit. Deze kloof- de zogeheten circularity gap- bedraagt op dit moment maar liefst 93%. Een van de grootste- en vaak onderschatte- veroorzakers van die lage circulariteit is de voedingsmiddelenindustrie.
In aflevering 2 van onze podcast Grondstof tot Nadenken gaat Gijs Derks, algemeen directeur bij Milgro in gesprek met Ivar Hendricks, directeur en oprichter bij Stockable- een bedrijf dat zich inzet tegen voedselverspilling. Hierin bespreken ze hoe voedselverspilling bijdraagt aan de circulairty gap- én waar de kansen liggen om dat tij te keren.
Meer weten over voedselverspilling?
Download onze whitepaper gratis en kom meer te weten over de weg naar een circulaire foodsector.
Op de hoogte blijven
Op de hoogte blijven van alle nieuwe ontwikkelingen? Volg ons op LinkedIn, luister de podcast 'Grondstof tot nadenken' of abonneer op de nieuwsbrief. Ben je nieuwsgierig naar wat Milgro voor jouw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Neem dan contact op.
