Een gesprek over duurzaamheid aanknopen is vaak vragen om problemen. Vroeg of laat sluipt de complexiteit en moraliteit in de discussie en slaat het gesprek dood door frases als: het is een druppel op een gloeiende plaat. Of: dat vliegtuig gaat tóch wel. Of de externaliserende dooddoener: ja, maar zij… En weg is de actiebereidheid. Ik heb een beter idee.
Al een carrière lang speelt duurzaamheid een prominente rol in mijn zakelijke én privéleven. Gedurende de jaren heb ik de teneur in de gesprekken over dit thema zien verschuiven van ingewikkelde definitiezoektochten (“het blijft toch een containerbegrip”) richting ideologische en morele patstellingen (“jij doet het fout”). En zelfs na al die jaren hoor ik geregeld nog mensen zeggen dat er “niet voor niets het woordje duur in duurzaamheid zit”. Daarmee lijkt ook de economische haalbaarheid van duurzame initiatieven in twijfel te worden getrokken.
Het alternatief
Ik zou er moedeloos door kunnen worden. Of de groene strijdlust door kunnen verliezen. Ware het niet dat ik – naast gelukkig gezegend met een optimistische aard - een alternatief heb ontdekt met een effectiever en positiever resultaat. En het is nog eenvoudig ook. Duurzaamheid inruilen voor circulariteit levert direct resultaat op.
Circulariteit gaat niet over goed of fout
Dat zit zo. Circulariteit gaat niet over goed of fout. Het begrip circulariteit is, in tegenstelling tot duurzaamheid, ontkleed van sociale of politieke beladenheid. Circulair is eerder praktisch, actiegericht en concreet en gericht op het sluiten van kringlopen van grondstoffen, producten of materialen. Dat maakt het een technische exercitie, een puzzel waarmee je aan de slag kunt. Het is een uitdaging om die op te lossen.
Overzichtelijk en behapbaar
Aan duurzaamheid kleeft de opvatting dat het ongrijpbaar is, een veelkoppig beest, en inmiddels een onomkeerbaar en onoplosbaar probleem dat te groot is voor mensenhanden. Het idee de wereld te moeten redden maakt handelingsverlegen. Als ik over circulaire oplossingen nadenk, hoef ik niet per se meteen de wereld te redden. Dat scheelt een berg. Door circulair te denken en te handelen, houd je het ook behapbaar voor jezelf.
Samen met onze klanten kijken we naar afvalstromen bijvoorbeeld. Eén voor één en stap voor stap gaan we hiermee aan de slag richting het sluiten van een kringloop. Neem een berg papieren afval van een kantoor. Hoe groot is die berg? Uit wat voor soorten papier bestaat die berg? Hoe kunnen we de hoeveelheid papieren afval verkleinen? En dat wat we nog overhouden, kunnen we hiervoor een slimme en circulaire oplossing bedenken? Het mooie is, vaak lukt dat ook! En als iets succesvol is, ontstaat vanzelf het enthousiasme om door te gaan.
Meetbaar
Wat ook meewerkt, is meetbaar resultaat. Wij mensen zijn hierop geconditioneerd. Onze maatschappij is hierop ingericht, van schoolprestaties tot schoonheidsideaal, of we dat nu prettig vinden of niet altijd. Als het om duurzaamheid gaat, wordt meten vaak een complex spel van indicatoren, een spaghetti van sociale, economische en ecologische getallen en eenheden. Met circulaire maatregelen ligt dat anders. Voor dit soort maatregelen kunnen we vaak scherp berekenen wat de milieuwinst is: we hebben 100 kiloton afval bespaard, bijvoorbeeld. En dan omrekenen in CO2-reductie. Meten is weten, en weten leidt tot verbeteren.
Winstgevend
Met circulair ondernemen kun je ook economische winst maken, als je het tenminste slim doet. Er liggen, mits creatief en open denkend, legio mogelijkheden voor nieuwe verdienmodellen. Denk aan deelplatforms, Product as a Service-oplossingen of slimme technische mogelijkheden voor refurbishment of remanufacturing. De economische winst met circulair ondernemen is ook heel logisch: een bedrijf dat minder afval produceert en slimmer met grondstoffen omgaat, houdt gewoonweg meer over.
Binnenkort een vergadering over duurzaamheid?
Dus, heb je binnenkort een meeting over duurzaamheid binnen jouw organisatie? Dan loop je het risico dat deze vergadering ten eerste flink uitloopt in tijd, mogelijk tot verdeeldheid en verwarring leidt, of erger, tot een mistige vervolgmeeting. Tip: verander de agenda rap in: deze drie circulaire oplossingen voeren we volgende week door in ons bedrijf!
Hoe andere bedrijven met circulariteit aan de slag gaan?
Milgro heeft samen met een onafhankelijk onderzoeksbureau onderzoek gedaan naar de staat van circulariteit in het Nederlandse en Belgische bedrijfsleven. Lees in ons rapport hoe andere bedrijven concreet, behapbaar, actiegericht en winstgevend met circulair ondernemen aan de slag gaan.
