Wist je dat de schillen van sinaasappels en ander fruit gebruikt kunnen worden als ingrediënt voor smoothies, sappen of smaakmakers? Vaak belanden deze voedselresten in de afvalbak, terwijl ze nog kunnen worden ingezet voor menselijke consumptie. Dit principe heet Food for Food: het circulair hergebruiken van voedselreststromen als bron voor nieuwe voedingsmiddelen.
In deze blog lees je wat Food for Food precies inhoudt met praktische voorbeelden. Daarnaast kom je meer te weten over de belangrijkste voordelen, uitdagingen én hoe het kan bijdragen aan het terugdringen van voedselverspilling.
Wat is Food for Food?
Food for Food betekent dat voedselresten en bijproducten niet worden weggegooid, maar opnieuw worden gebruikt voor menselijke consumptie. Met bijproducten bedoelen we onderdelen die ontstaan tijdens de productie van voedsel, maar die niet het hoofddoel zijn. Denk aan wei – de vloeistof die vrijkomt bij het maken van kaas – of het graan dat overblijft na het brouwen van bier (bierbostel). Dat laatste kan bijvoorbeeld worden toegevoegd aan brooddeeg voor extra vezels en smaak. Ook aardappelschillen worden steeds vaker verwerkt tot chips of krokante snacks, in plaats van te eindigen als afval.
Wat zijn de voordelen van Food for Food?
Wereldwijd gaat bijna een derde van al het geproduceerde voedsel verloren- ruim 1,05 miljard ton per jaar. Een belangrijk voordeel van Food for Food is dat het helpt bij het terugdringen van voedselverspilling. Reststromen en bijproducten die als afval zouden eindigen, krijgen zo een nieuwe bestemming.
Daarnaast biedt Food for Food de volgende voordelen:
Minder vraag naar nieuwe grondstoffen
Doordat reststromen beter worden benut, neemt de vraag naar nieuwe grondstoffen af. Neem bijvoorbeeld de sinaasappelschillen die we eerder noemden: door ze te hergebruiken, zijn er geen extra sinaasappels nodig voor een smoothie of sap. Op grote schaal toegepast betekent dit dat er minder sinaasappels geteeld hoeven te worden. Dat verlaagt de druk op landbouwproductie. Het scheelt water voor de teelt, ontlast landbouwgrond zodat deze kan herstellen, en vraagt minder energie voor de oogst en verwerking. Bovendien daalt de CO2-uitstoot die normaal gepaard gaat met transport en productie van nieuwe grondstoffen.
Kostenbesparing
Het afvoeren van afval kost bedrijven geld – denk aan inzamelingskosten, verwerkingskosten en transport. Door reststromen te benutten, belanden er minder materialen in de afvalbak. Dat betekent minder ledigingen en dus directe besparingen in het afvalbeheer.
Daarnaast vertegenwoordigen reststromen ook waarde. Denk bijvoorbeeld aan het graan dat overblijft na het brouwen van bier (bierbostel), zoals eerder genoemd. Een bakker kan deze reststroom toevoegen aan brooddeeg, wat extra vezels en smaak oplevert. Zo besparen bedrijven op de inkoop van nieuwe ingrediënten, terwijl de bedrijven die de reststromen afstaan er juist iets aan verdienen.
Wat zijn de uitdagingen van Food for Food
Naast de voordelen zijn er ook uitdagingen die bepalen hoe snel Food for Food op grote schaal toegepast kan worden. We zetten de voornaamste uitdagingen op een rij:
Voedselveiligheid
Reststromen en bijproducten zijn vaak bederfelijk en kunnen niet lang blijven liggen. Ze moeten daarom snel worden verwerkt of gekoeld bewaard, zodat de kwaliteit goed blijft. Ook gelden er duidelijke regels, bijvoorbeeld vanuit de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit), die controleert of producten veilig zijn en geen schadelijke stoffen of bacteriën bevatten.
Logistiek
Logistiek is een uitdaging omdat reststromen die vrijkomen op een productielocatie moeten worden getransporteerd naar een verwerker die er iets nieuws van kan maken. Dit vraagt niet alleen om het vinden van de juiste verwerker, maar ook om tijd, organisatie en transport. Daarnaast speelt ook voedselveiligheid- zoals bovenstaand genoemd- een grote rol in het logistieke aspect.
Consumentengedrag
Voedsel dat gemaakt is van iets wat eerder als afval werd gezien- zoals de schillen van sinaasappels- voelt niet voor iedereen vanzelfsprekend en kan mensen tegenhouden om het te consumeren. Daarom is het belangrijk om bewustwording en educatie te stimuleren over de voordelen van Food for Food, zoals het terugdringen van voedselverspilling en het duurzamer gebruik van grondstoffen.
Food for Food en voedselverspilling
In Nederland wordt jaarlijks zo’n 2 miljard kilo voedsel verspild. Dat is gemiddeld 100 kilo per persoon. Ook in België zijn de cijfers hoog: gemiddeld ongeveer 345 kilo per inwoner per jaar. In Vlaanderen gaat het om circa 907.000 ton per jaar.
Tegelijkertijd blijft de vraag naar voedsel stijgen door bevolkingsgroei en klimaatverandering (denk aan mislukte oogsten door extreme weersomstandigheden en watertekorten door droogte). Grondstoffen worden schaarser en de druk op landbouwgrond neemt toe. Juist daarom is het belangrijk om efficiënter met beschikbare middelen om te gaan. Food for Food helpt daarbij: door reststromen opnieuw in te zetten voor menselijke consumptie, verminderen we verspilling én de vraag naar nieuwe grondstoffen.
Hoe kan Milgro helpen 
Met onze expertise adviseren we bedrijven over de beste manieren om reststromen te benutten om voedselverspilling tegen te gaan. Neem vrijblijvend contact op met Alex van Kuilenburg, Circular Economy Officer, en ontdek wat we voor jouw organisatie kunnen betekenen.
Meer weten over voedselverspilling? Beluister onze podcast
In aflevering twee van Grondstof tot nadenken gaat Gijs Derks in gesprek met Ivar Hendricks, directeur en oprichter van Stockable- een bedrijf dat zich inzet tegen voedselverspilling.
‘’Als we het probleem van voedselverspilling oplossen, dan hoeft niemand meer honger te hebben’’
